نایین در منطقهای بیایانی و کویری واقع شده است. بطوری که
خشکسالیهای ادواری و خشونتهای آب و هوا و شرایط بسیار نامناسب جغرافیایی
در طول قرنها، تاثیر لازم را بر چهره این شهر گذاشته است. نایین هیچگاه
چشمههای جوشان وکوه های سر به فلک کشیده نداشته است. همچنان که هرگز
بارانهای طولانی و به موقع کام خشک زمین شوره زارش را تر نکرده است. اما
در گذر زمان، نایینیهایی سخت کوش وپر تلاش با اتکاء به لطف بی دریغ الهی و
برخورداری از ارادهای پولادین «.. به دنیایی مادی ورفاه دنیوی پشت نموده و
با تحمل درد و رنج و سختی و پایداری در مقابل مشکلات و نابسامانیها و گذر
از خارها جان گزا به قله معرفت دست یافته و تشنگان دانش را به بوستان
فضلیت نوید داده و مشتاقان حکمت را به بزم خویش فراخواندهاند...» فرمانی
که مرحوم بلاغی در کتاب تاریخ نایین آورده و مربوط به سال 700 هجری است
بیانگر آمادگی نایین برای گسترش تشیع است. این فرمان مشخص میکند شخصی که
در این برای خطاب مسجد جامع نایین اعزام شده از سادات شیعه بوده است. بهر
حال، نایین بااین سابقه دینی و فرهنگی وعلمی از دیر باز فرهیختگان
واندیشمندانی داشته که برخی ازآنان در زمره نام آوران علم و ادب و عرفان و
شعر و خوشنویسی و طب و سایر رشتههای هنر و فرهنگ اسلامی کشورمان به حساب
میآمدهاند. به یقین معرفی کامل این بزرگان خود سایتی جداگانه میطلبد.
بنابراین در این بخش با معرفی اجمالی برخی از این بزرگان یادشان را گرامی
میداریم.
توضیح این نکته را نیز ضروری میداند که اسامی این بزرگان به ترتیب
حروف الفبا آمده و سعی بر این بوده است که حتی الامکان بزرگان رشتههای
مختلف و مربوط به زمانهای گوناگون مورد معرفی قرار گیرند.